Koçumbeli yerleşim planı (Bertram İlgezdi & Bertram, 2012)
Bir Erken Tunç Çağı (MÖ. 3000-2000) yerleşimi olan Koçumbeli, Ahlatlıbel ile Yalıncak köyü arasındaki kireç ocağının birkaç yüz metre kuzeyindedir ve su bakımından sıkıntısı olmayan bereketli bir arazi üzerinde kurulmuştur. Buradaki arkeolojik kazılar 1964 yılında Burhan Tezcan başkanlığında ODTÜ ve Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi işbirliği ile başlatılmış olup 1966-68 yılları arasında Prof. Dr. Cevdet Bayburtluoğlu ve ODTÜ Müzesi eski müdürlerinden Prof. Dr. Sevim Buluç tarafından sürdürülmüştür. 2006-2008 yılları arasında Yerleşim Arkeolojisi öğretim üyesi Dr. Jan Bertram tarafından yüzey çalışması yapılarak mimari planı ortaya çıkartılmıştır. Yerleşim gerek mimarisi gerekse bulunduğu konum dikkate alındığında temel ekonomik faaliyetleri tarım, hayvancılık ve dokumacılık olan küçük pastoral bir köy yerleşimi olduğu görüntüsü vermekle beraber, metal ve tekstil üretimi dahil önemli özelleşmiş işgücü birikimine sahip bir topluluğu da yansıtmaktadır.
Koçumbeli’nde ele geçen arkeolojik eserler arasında; metal işçiliğine dair buluntular, dokumacılıkta kullanılan ağırşak ve tezgah ağırlıkları, çeşitli kaplar, hayvan figürinleri (koyun, keçi, domuz, sığır, geyik), damga mühürler, antropomorfik figürinler (idoller), ve çeşitli işlerde kullanılmış taş, kemik ve bronz aletler bulunmaktadır. Genel olarak baktığımızda Koçumbeli buluntuları, Çorum-Alacahöyük elit mezarlarıyla eş zamanlı bir dönemi çağrıştırmaktadır. Koçumbeli malzemesi, Erken Tunç Çağı’nda Ankara ve civarında bulunan Ahlatlıbel, Karaoğlan, Eti Yokuşu, Karayavşan, Çömlektepe, Çayyolu Höyük gibi benzer nitelikteki yerleşimlerin arasında buluntu açısından en zengin örneklerden birini oluşturmaktadır ve Orta Anadolu’nun Erken Tunç Çağı kronolojisi için önemli bir yere sahiptir.
- Bertram İlgezdi, G. & Bertram, J.K. (2012). Ankara'da Yeni İlk Tunç Çağ Araştırmaları / Beue Arbeiten zur Frühbronzezeit in Ankara. 29. Araştırma Sonuçları Toplantısı 2, 51-66.
Koçumbeli buluntularından örnekler